TÜRK VE TÜRKMEN GELENEĞİNDE KÖSTEK KESME - RAMAZAN DANIŞ

Orta Asya’dan Anadolu’yu yurt tutmak için başlayan yolculuk beraberin de Dini ve Örfi adetlerinde taşınmasında önemli yer tutmaktadır.

          At sırtında geçen bu yolculukta Enformasyonun kuşlar veya kervanlar sayesinde gerçekleştiği dönemlerde TÜRKMENLER yerlerini korumak için sadece savaşmamış dejenerasyonu engellemek için gelenek ve göreneklerine sahip çıkmak içinde büyük mücadeleler vermiştir. Günümüz teknoloji çağında Bayramlaşmanın ya da  Düğün davetiyelerinin toplu mesajlar ile iletilmesi kolaycılığa kaçılması ister istemez gelenek ve göreneklerinde unutmamamız açısından önemli etkisi vardır.

         Bu unutulan geleneklerimizden biri de otacı kültüründe önemli yer tutan komşuluk ve akrabalık ilişkilerini pekiştiren KÖSTEK KESME’dir.

        Türkmenler de doğan çocuk tosulamasının (apalama) devrinden yeni yeni yürümeye başladığı zamanlarda köstek kesimi töreni yapmakta idiler. (babyshowerlar ile batılı özentisi yok iken) bu törenin yapılma nedeni çocuğun çabuk yürümesi, tökezlememesi, ayağının kıvrak olması içindir. Bu törenin inancı her ne kadar bunlar olarak düşünülse de aslında bu tören için birilerinin sevindirilerek sevap kazanmanın başka bir yoludur.

       Azerbaycan’da ve Türk dünyasında halen devam etmekte olan bu inanış Çumra’nın Türkmen köylerinde de bir kuşak öncesine kadar devam etmekte idi.

     Köstek töreni için bir gün öncesinden çocuklara yapılacak yarışmanın sonunda verilme üzere kırmızı çzigili peynir şekeri, (Türkmenler arasında GINDALI ŞEKER) emvlüt ve BAYRAK İKME TÖRENLERİNDE HEYBE İÇİNDE DE DAĞITILAN YER FISTIĞI, bisküvi ve benzeri hediyeler alınır akrabalar eş dost ve oymakta (mahalle) olanlara davet edilir.

       KÖSTEK KESME töreni olduğunu bilen çocuklar evin önünde hazır bulunur Kösteği kesilecek çocuğun ayağına ip bağlanırdı. Sonra çocuklar belli bir mesafede koşarak birinci gelen çocuğun ayağındaki ipi keser para ödülünü alır diğerleri ise ikram edilen yiyeceklerden nasiplenirdi.

         Her eylem besmele ile başlar dua ile neticelenirdi. Şimdi sizlere Türkmen camili köyünde yapılan bir KÖSTEK KESME hikâyesini anlatmak isterim.

      KÖSTEK KESME törenini anlatacağım. KÖSTEK KESMENİN OLMAZ SA OLMAZI MÜBAREK CUMA GÜNÜ YAPILMASIDIR. Türkmen Camili köyünden Rahmetli İbrahim ACAR’ın ikinci hanımından olan Ziraat yüksek mühendisi Faruk ACAR için zamanında organize edilen tören de Faruk ACAR kapının eşiğine yakın (eşik: kapının önü ) bir kilimin üzerine oturtulmuş. Ayakları birbirine canını acıtmayacak şekilde boşluk bırakılarak bağlanmış. Yanına bir makas bırakılarak oymakta bulunan ve orada yarışmayı bekleyen çocuklar için gidip gelecekleri yer gösterilerek yarış başlatılırmış Yarışı Selahattin (HACI) ERSÖZ kazanmış.  İlk gelen olduğu için makasla Faruk ACAR’ın ayağındaki ipi keser. Yarış sonunda 2.5 lira para ödülünü almakla kalmaz tüm çocuklara ikram edilen gofret vb hediyelerden de nasiplenir. O dönemin hakemleri de (ihtiyarları) diğerlerine de 25 kuruş ile ödüllendirmelerini sağlarlar.  Prof. Dr Ramazan ACAR’IN BÜYÜK ANASI VE KOCA BABASININ birlikte gerçekleşmesini istediği KÖSTEK KESME töreni tarihte ki tozlu sayfalardan kurtulsun diye yaptığım bir araştırmanın yansımasıdır.

        Hikâyenin içinde geçenler büyük ana (koca ana: en büyük amcanın hanımı)  Koca Baba ( en büyük amca) bir saygı ve hürmet ifadesinin yanı sıra Ata erkil ailenin Babadan sonra gölgesi olmanın adıdır.

      Bu güzel adetlerin devam ettirilmesi yaşatılması için yaptığım araştırmalarımda konularıma yardımcı olan Prof.Dr Ramazan Acar hocama teşekkürlerimi iletirken sizlerden gelecek olan gelenek ve göreneklerimizi seve seve kaleme almaktan mutlu olacağımı bilmenizi isterim

Hürmetlerimle…..

Yorumlar